Bezsenność a leki

Cudowna tabletka na zaśnięcie, to marzenie niejednej osoby z bezsennością. Pastylka, po której szybko zapadniemy w głęboki, zdrowy sen, a białe noce już nie wrócą. Niestety, póki co w medycynie nie ma takich prostych rozwiązań. Dostępne leki mają swoje korzyści, ale i działania niepożądane. Niewłaściwie przyjmowane mogą nasilić bezsenność. Kiedy i jakie leki stosować, aby taki scenariusz się nie wydarzył?Oto podstawowe zasady farmakologicznego leczenia bezsenności.

Nie lecz się sam

Nigdy nie stosuj leków bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. Skuteczne leczenie wymaga postawienia diagnozy. Zaburzenia snu mogą mieć różne źródło, a nieodpowiednio dobrane leczenie będzie szkodliwe.

Najpierw diagnoza przyczyn bezsenności

Bezsenność bezsenności nierówna. Gdy utrzymuje się ona przewlekle, a o takiej sytuacji mówimy, gdy objawy występują od ok. 3 miesięcy, konieczna jest wizyta u lekarza, by ocenił jakie są jej przyczyny. Czy ma ona związek z innymi chorobami, zaburzeniami? Jeśli tak, trzeba je leczyć. Bez właściwego rozpoznania podłoża bezsenności i chorób towarzyszących, istnieje spora szansa, że leki będą źle dobrane, a właściwa terapia opóźniona i nieskuteczna.

Jak najszybciej techniki behawioralne na bezsenność

Gdy sen się zaburza, bardzo ważne jest już od początku wprowadzić zachowania, które pomogą nam lepiej spać. Zwłaszcza takie, które nasilą senność wieczorem i pogłębią sen. Profesjonalnie nazywane są one technikami behawioralnymi na bezsenność, bo dotyczą
zmiany zachowania wokół snu. Zostanie przy błędnych nawykach będzie wpływało na rozwijanie się bezsenności. Nawet jeśli leki początkowo pomogą nam spać lepiej, to złe nawyki szybko zniweczą ten efekt.

Lekki nasenne – krótkotrwałe rozwiązanie

Lekami typowo nasennymi są zolpidem, zopiklon, zaleplon. Skracają czas zasypiania oraz czas przebudzeń w nocy. Są one przeznaczone do krótkotrwałego leczenia bezsenności – można jest stosować do 2 maksymalnie 4 tygodni. Dłuższe przyjmowanie grozi rozwojem tolerancji i uzależnienia, a więc tym, że lek przestanie działać w danej dawce, a bez niego będzie nam jeszcze trudniej zasnąć. Jest to leczenie wyłącznie objawowe – pomaga zredukować objaw, a nie jego przyczyny. Leki nasenne są zalecane jeśli bezsenność jest związana z krótko działającymi czynnikami (np. stresem, zmianami, niekorzystnymi warunkami do snu), jako sposób na przetrwanie danej sytuacji. Jeśli ktoś przewlekle cierpi na bezsenność, to pozostanie tylko przy takim leczeniu będzie błędem.

Nie stosuj tabletki nasennej na zaś

Jeśli ktoś zaczyna nawykowo stosować leki nasenne jako jedyny sposób na sen, będzie mu trudno powrócić do samodzielnego, naturalnego zasypiania. Sen może się wyraźnie pogorszyć przy próbie ostawienia leków. Stąd bardzo ważne jest, aby takie leki przyjmować tylko doraźnie dopiero po nieudanej próbie samodzielnego zaśnięcia (gdy nie udało nam się zasnąć w ciągu 15-30 minut) i najlepiej dopiero wówczas, gdy poprzedniej nocy już gorzej spaliśmy. Zwiększa to szansę, że samodzielnie zaśniemy, a lek nie będzie brany codziennie. Tu również konieczne jest przestrzeganie zaleceń behawioralnych na bezsenność, zwłaszcza tzw. techniki kontroli bodźców, która uczy szybkiego zasypiania i dobrych skojarzeń wokół snu.

Uwaga na leki uspokajające

Pochodne benzodiazepiny (leki uspokajające) również działają nasennie. Dawniej, jeszcze w latach 80- 90-tych XX wieku, były one popularne w leczeniu bezsenności. Obecnie są zdecydowanie odradzane. Są to silne leki, które szybko uzależniają. W przeciwieństwie do leków typowo nasennych, mają one szereg innych działań, m.in. uspokajające, zmniejszające napięcie mięśniowe, przeciwdragawkowe, amnestyczne, osłabiające sprawność psychoruchową. Są wskazane jedynie u osób, u których wstępuje silny lęk, niepokój, ale również jako krótkotrwałe, doraźne rozwiązanie. Osoby starsze nie powinny ich przyjmować ze względu na zwiększone ryzyko upadków oraz zaburzeń pamięci pod wpływem tych leków. Ponieważ pochodne benzodiazepiny działają hamująco na ośrodek oddechowy, nie można ich podawać osobom, które mają zaburzenia oddychania w trakcie snu.

Leki z innych grup niż leki nasenne

W leczeniu bezsenności mogą być stosowane leki z innej grupy niż leki typowo nasenne – przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne, przeciwhistaminowe. Ma to miejsce zwłaszcza u osób, u których problemy ze snem występują przewlekłe, u których lekarz oceni, że wskazane będzie leczenie dłuższe niż 2 tygodnie. Wówczas lepiej jest wybrać lek, który nie uzależnia i może być stosowany dłużej. Powyższe leki do takich należą. Przy bezsenności stosuje się je w znacznie mniejszej dawce niż przy leczeniu innych zaburzeń. W takim wypadku najczęściej zalecane są leki przeciwdepresyjne, takie jak trazodon, mianseryna, mirtazapina, czy doksepina. Przyjmuje się je na ok. 1,5 godziny przed planowaną godziną kładzenia się spać, a więc inaczej niż w przypadku leków typowo nasennych.

Preparaty dostępne bez recepty – czy to dobre rozwiązanie?

Wiele osób z bezsennością kieruje swoje kroki do apteki po dostępne bez recepty środki nasenne. Mogą być one pomocne, ale tylko wówczas jeśli problemy ze snem są łagodne i są efektem działania czynników, które szybko ustąpią (stresu, czy zmian). Jeśli ktoś cierpi już na zaburzenie snu jakim jest bezsenność, przewlekle boryka się z tym problemem, to takie rozwiązanie nie będzie skuteczne, a co gorsza opóźni właściwe leczenie. Podobnie jest z melatoniną, która często jest błędnie wybierana jako środek na bezsenność. Jest ona przeznaczona głównie do leczenia problemów ze snem wynikających z zaburzeń okołodobowego rytmu snu i czuwania (np. powodowanych pracą zmianową, czy zespołem opóźnionej fazy snu). Przy bezsenności będzie ona pomocna jedynie u osób starszych, które mogą mieć niedobory własnej melatoniny.

Na przewlekłą bezsenność – terapia poznawczo-behawioralna

Według najnowszych zaleceń towarzystw naukowych głównym leczeniem bezsenności jest terapia poznawczo-behawioralna. Uczy ona działań, które pomagają przywrócić naturalny, zdrowy sen. Leki są rozwiązaniem drugoplanowym i jeśli są wprowadzane, zawsze należy
łączyć je z technikami poznawczo-behawioralnymi. O tej terapii szczegółowo piszemy w naszym artykule pt. Terapia poznawczo-behawioralna – skuteczne leczenie bezsenności.

Autor
Dr n. med. Małgorzata Fornal-Pawłowska
Dr n. med. Michał Skalski

Masz problemy z bezsennością?

Skorzystaj z naszej aplikacji do terapii bezsenności.

10-dniowa gwarancja satysfakcji albo zwrot pieniędzy.

Dowiedz się więcej o bezsenności

  • Skuteczność aplikacji goodsleeper.pl

    Aplikacje medyczne przechodzą specjalne procedury, które mają ocenić ich skuteczność i bezpieczeństwo stosowania. Są opracowane przez ekspertów specjalizujących się w leczeniu danego schorzenia i mają pomóc wprowadzić metody terapii, które są zalecane na dany problem. Taka właśnie jest nasza Terapia Bezsenności. Opiera się na głównej metodzie leczenia tego zaburzenia snu – terapii poznawczo-behawioralnej bezsenności (CBT-I) i przeszła badanie potwierdzające jej skuteczność w walce z bezsennością. Zapraszamy do lektury artykułu na ten temat.

  • Aplikacje do poprawy snu a tradycyjne leczenie bezsenności

    W dobie cyfryzacji, również świat medycyny staje się coraz bardziej zdigitalizowany. Na rynku pojawia się rozmaite aplikacje, które mają wspomagać proces leczenia różnych chorób. Wiele osób podchodzi jednak sceptycznie do takich rozwiązań. Uważają oni, że aplikacja nie może zastąpić tradycyjnego leczenia, że nie uwzględni ich indywidualnych problemów, a tym samym nie pomoże. Ile jest w tym prawdy? W jaki sposób działają aplikacje cyfrowe na bezsenność?

  • Skuteczność terapii bezsenności

    Głównym leczeniem zalecanym w przypadku bezsenności jest terapia poznawczo-behawioralna. Metoda ta prowadzi do istotnej poprawy snu, co potwierdzono w wielu badaniach prowadzonych na całym świecie. Jaka jest jej skuteczność i kto może skorzystać z tej terapii?