Co wiemy o CBD, jako metodzie leczenia bezsenności?

Czym jest CBD?

CBD, to skrót od kannabidolu – związku chemicznego, który występuje w konopi. Roślina ta zawiera ponad 100 różnych substancji, które mają rozmaity wpływ na organizm człowieka. Jedną z nich jest właśnie CBD. Należy on do grupy związków zwanych kannabinoidami. Do tej grupy zalicza się też THC (tetrahydrokannabinol), który znajduje się w marihuanie (czyli suszu z roślin konopi). W przeciwieństwie do THC, CBD nie wpływa tak na psychikę, nie powoduje zmian myślenia czy spostrzegania. CBD pozyskuje się z konopi w procesie ekstrakcji. Jest to substancja legalna. Sprzedawana głównie w postaci olejków konopnych, jako suplement diety (1).

W jaki sposób CBD wpływa na sen?

CBD działa na receptory naszego wewnętrznego układu kannabinoidowego (układu endokannabinoidowego). Jest to złożony, skomplikowany układ w naszym ciele, który odkryto dopiero w latach 90-tych XX wieku (przy okazji badania skutków zażywania THC). Wpływa na regulację różnych procesów fizjologicznych, np. metabolicznych, hormonalnych, immunologicznych, a także tych związanych z łaknieniem, bólem, motoryką, funkcjami psychicznymi i snem. Uważa się, że odpowiada on za utrzymanie homeostazy, równowagi w organizmie, że jest zaangażowany w nasz okołodobowy rytm snu i czuwania (1, 2). W ramach układu endokannabinoidowego posiadamy swoje wewnętrzne kannabinoidy (zidentyfikowano ich aż sześć), enzymy sterujące ich wydzielaniem oraz receptory wykrywające tego rodzaju substancje.

To, w jaki sposób układ endokannabionowy oddziałuje na nasz sen, jest zagadką, która jest stopniowo rozwikływana, w wyniku prowadzonych w ostatniej dekadzie badań nad reakcją mózgu na stymulację tego układu (3, 4).  Wiemy już, że przyjęcie CBD wpływa na zwiększenie stężenia anandamidu w organizmie (jednego z podstawowych wewnętrznych kannabinoidów), który reguluje sen wolnofalowy (sen głęboki) i jest związany ze stanem odprężenia. CBD wpływa więc na organizm relaksacyjne, a tym samym może ułatwiać zasypianie. Mechanizm tego działania jest nie jest do końca poznany. Nie ma też jasności co do optymalnej dawki czy czasu stosowania CBD. Przede wszystkim jednak nie ma wypracowanych standardów dotyczących skuteczności CBD w leczeniu konkretnych zaburzeń snu. Większość dostępnych badań, to obserwacje prowadzone na małych grupach badanych, bez grupy kontrolnej, co mocno ogranicza wyciąganie wniosków na ten temat (5).

Zastosowanie CBD w leczeniu bezsenności

W 2020 roku ukazała się pierwsza metaanaliza poświęcona badaniom na temat skuteczności CBD w leczeniu różnych zaburzeń snu (5). Metaanalizy to prace naukowe, w których analizuje się wyniki rzetelnie przeprowadzonych badań na temat określonego zagadnienia. Pozwala to wyciągnąć szersze wnioski, niż ma to miejsce w przypadku pojedynczych badań. Jeśli różne badania konsekwentnie pokazują to samo, to tym mocniejszy dowód na to, że tak jest.

Autorzy wspomnianej metaanalizy z 2020 roku przeszukali anglojęzyczne bazy naukowe. Znaleźli tylko 12 badań klinicznych, w których oceniano wpływ CBD na zaburzenia snu. Tylko trzy badania dotyczyły działania CBD u osób z bezsennością. Pierwsze to badanie z 1981 roku, drugie to studium przypadku leczenia dziecka z PTSD, a trzecie to opublikowana w 2019 praca nad działaniem CBD  u 72 osób dorosłych zgłaszających lęk oraz problemy ze snem (6). W tym ostatnim badaniu wykazano, że w ciągu pierwszego miesiąca przyjmowania CBD 48 badanych zgłaszało poprawę snu, jednak nie była ona stabilna w pomiarach przeprowadzonych później.

Obrazuje to jaka jest przepaść pomiędzy tym, co rzeczywiście wiemy z badań naukowych o CBD w leczeniu bezsenności, a tym jak szeroko jest ona opiewana w mediach jako sposób na uporanie się z problemami ze snem.

Dla porównania, terapia poznawczo-behawioralna bezsenności (CBT-I), czyli metoda, która jest obecnie rekomendowana przez ekspertów medycyny snu jako główne leczenie tego zaburzenia snu, dysponuje ponad 30 metaanalizami, w których opisano setki badań klinicznych nad jej skutecznością w grupach pacjentów z diagnozą bezsenności SKUTECZNOŚĆ TERAPII BEZSENNOŚCI). Wiemy, że pozwala ona uzyskać poprawę snu aż u 80% osób, które ją przeszły, a efekty tej metody są trwałe i przewyższają efekty stosowania leków nasennych. Mamy też o wiele więcej badań i metaanaliz poświęconych skuteczności programów cyfrowych opartych na CBT-I, takich jak nasz program GoodSleeper SKUTECZNOŚĆ APLIKACJI GOODSLEEPER.PL, które umożliwiają szerszy i łatwiejszy dostęp do tej terapii.

Musimy więc zachować ostrożność. Pamiętać, że w aktualnych standardach postępowania w przypadku diagnozy bezsenności nie znajdziemy CBD jak zalecanej interwencji. Na pierwszym miejscu pozostaje tam TERAPIA POZNAWCZO-BEHAWIORALNA – SKUTECZNE METODY I TECHNIKI. Niewykluczone, że kiedyś status CBD się zmieni, bo aktualnie prowadzone są badania, które mogą dostarczyć nowych danych (6). Na ten moment jednak, rekomendowanie tej substancji osobie z problemem bezsenności jako głównego postępowania, może prowadzić do zaniechania właściwego leczenia. Sprzyjać utrwalaniu się zaburzeń snu i ich konsekwencji.

Dlaczego leki czy suplementy diety nie wystarczą?

Na ten temat szeroko dyskutowaliśmy podczas wywiadu przeprowadzanego w styczniu 2022 z doktorem Michałem Skalskim KIEDY I PO JAKIE LEKI NA SEN SIĘGAĆ? – WYWIAD Z DOKTOREM MICHAŁEM SKALSKIM.

Należy pamiętać, że przewlekła bezsenność jest złożonym problemem. Znaczenie ma tu zarówno nasz stan zdrowia, inne objawy wpływające na przebieg snu, jak i nasze nawyki, styl życia i to co robimy w związku z tym, że nie śpimy. Terapia powinna uwzględniać te wszystkie aspekty, działać na przyczyny, które napędzają błędne koło bezsenności PRZYCZYNY BEZSENNOŚCI.

Trudno oczekiwać, że jakakolwiek substancja spowoduje wyeliminowanie tych przyczyn. Leki i suplementy diety stosowane przy bezsenności mają działanie wyłącznie objawowe, a pełne leczenie bezsenności to praca nad przyczynami. Ten aspekt jest szeroko uwzględniany w terapii poznawczo-behawioralnej, gdzie brane są pod lupę różne nawyki, zachowania, myśli oraz emocje, które napędzają bezsenność i podejmowana jest praca nad nimi. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, na czym polega ta terapia oraz wprowadzić  jej główne techniki, możesz skorzystać z naszego cyfrowego programu terapeutycznego – GoodSleeper. 

Piśmiennictwo

1. VanDolah HJ, Bauer BA, Mauck KF. Clinicians’ Guide to Cannabidiol and Hemp Oils. Mayo Clin Proc. 2019; 94(9): 1840-1851.

2. White CM. A Review of Human Studies Assessing Cannabidiol’s (CBD) Therapeutic Actions and Potential. J Clin Pharmacol. 2019 Jul; 59(7): 923-934.

3. Pava MJ, Makriyannis A, Lovinger DM. Endocannabinoid signaling regulates sleep stability. PloS One 2016; 11(3): e0152473.

4. Gates PJ, Albertella L, Copeland J. The effects of cannabinoid administration on sleep: a systematic review of human studies. Sleep Med Rev 2014; 18: 477–87.

5. Suraev AS, Marshall NS, Vandrey R, McCartney D, Benson MJ, McGregor IS, Grunstein RR, Hoyos CM. Cannabinoid therapies in the management of sleep disorders: A systematic review of preclinical and clinical studies. Sleep Med Rev. 2020; 53: 101339. 

6. Shannon S, Lewis N, Lee H, Hughes S. Cannabidiol in anxiety and sleep: a large case series. Perm J 2019; 23.

7. Hande K. Cannabidiol: The Need for More Information About Its Potential Benefits and Side Effects. Clin J Oncol Nurs. 2019; 23(2): 131-134.